ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Κατά τους νεότερους χρόνους.

Της Δυτικής Εκκλησίας οι νηστείες είναι ελαφρότερες των της Ανατολικής, μη περιλαμβάνουσες το γάλα, τα αυγά, το βούτυρο και τα ψάρια, απαγορεύουν δε ουσιωδώς το κρέας μόνο. Οι κατά τύπους καθολικοί επίσκοποι έχουν το δικαίωμα ρυθμίσεως των νηστειών, ούτως ώστε κατά περίπτωση δεν επιτρέπεται κατά αυτές η χρήση κρέατος μόνον την Παρασκευή, αλλού δε απαγορεύεται το κρέας κατά κάθε Τετάρτη και Παρασκευή κτλ. Γίνεται δε στη Δυτική Εκκλησία διάκριση μεταξύ νηστείας (Jeune) και αποχής (από του κρέατος, abstinence) και των λιπωδών τροφών κατά μερικές ημέρες, π.χ. τις Παρασκευές κατά τις διαφόρους νηστείας.

Διαρκής χρόνος νηστείας και αποχής εν αυτή είναι από την Καθαρά Τετάρτη μέχρι του Μεγάλου Σαββάτου. Ημέρες νηστείας υπάρχουν κατά τις τέσσερις εποχές του έτους, η Τετάρτη, η Παρασκευή και το Σάββατο μιας εβδομάδος. Ως ημέρες αποχής θεσπίστηκαν οι παραμονές κάποιων μεγάλων εορτών. Υπάρχουν δύο ειδών νηστείες στην Δυτική Εκκλησία, οι νηστείες της ευχαριστίας και οι νηστείες οι εκκλησιαστικές. Η νηστεία της ευχαριστίας προηγείται πάσης κοινωνίας των αχράντων μυστηρίων και συνίσταται εις την αυστηρή αποχή από πάσης τροφής στερεάς ή υγρής, από του μεσονυκτίου της παραμονής μέχρι της στιγμής της κοινωνίας. Μόνον οι. ασθενείς, οι λαμβάνοντες την κοινωνία κατά την τελευταία στιγμήν της ζωής των, επιτρέπεται να εξαιρεθούν της τηρήσεως της τοιαύτης νηστείας. Οι εκκλησιαστικές νηστείες ήσαν άλλοτε αυστηρότατες και στους καθολικούς, αλλά με τον χρόνο γίνονταν ελαφρότερες. Σήμερον η νηστεία στην Δυτική Εκκλησία συνίσταται εις την λήψη ενός μόνον γεύματος κατά την διάρκεια της ημέρας, επιτρεπόμενης της προσθήκης εν ανάγκη και ενός προγεύματος. Ημέρες τέτοιας  νηστείας, τις οποίας τηρεί σήμερον η Καθολική Εκκλησία, είναι οι σαράντα ημέρες της Τεσσαρακοστής, εξαιρέσει των Κυριακών, οι τρεις ημέρες οι προηγούμενες κάθε εποχής του έτους και οι ημέρες της νηστείας των παραμονών των μεγάλων εορτών. Εκτός των νηστειών αυτών, οι οποίες είναι υποχρεωτικές σε όλους, υπάρχουν και άλλες μερικές ημέρες νηστειών, καθοριζόμενες από τους κανόνες των διαφόρων θρησκευτικών ταγμάτων και τηρούμενοι κυρίως στα διάφορα μοναστήρια. Οι νηστείες είναι υποχρεωτικές εις τους πιστούς που βρίσκονται σε ηλικία άνω των 21 ετών· η δε υποχρέωση αυτή παύει μετά το 60όν έτος της ηλικίας. Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες εξαιρούνται των νηστειών κατά την διάρκεια της στρατιωτικής τους θητείας. Οι επίσκοποι έχουν το δικαίωμα, όπερ δύνανται να παραχωρήσουν και εις τους υπ’ αυτούς αξιωματούχους της Εκκλησίας μέχρι και των εξομολογητών, να εξαιρέσουν μερικά άτομα της νηστείας σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι πάπες έχουν το δικαίωμα να εξαιρούν γενικά όλους τους πιστούς από τις νηστείες σε ορισμένες περιστάσεις.

Η Ευαγγελική διαμαρτυρόμενη Εκκλησία απέρριψε εντελώς την νηστεία, μόνον δε κατά την Μεγάλη Παρασκευή τηρεί αποχή από του κρέατος. Αντί δε της νηστείας κατά τις προ του Πάσχα 40 ημέρας έχει ειδικές προσευχές και κατά τόπους επιβάλλει την αποχή, κατά το μάλλον ή ήττον άνευ εξαιρέσεων, από γάμους, διασκεδάσεις κλπ. Οι Αγγλικανοί εν τούτοις διατηρούν πολλά των νηστειών των καθολικών, αν και κατά τρόπο ελαφρότερο.

Οι νηστείες των Αρμενίων είναι κατά πολύ αυστηρότερες των νηστειών των Ορθοδόξων. Τηρούν μόνο την νηστεία της Τεσσαρακοστης άνευ των νηστειών των τεσσάρων εποχών και των παραμονών των εορτών εν τούτοις απέχουν από της καταλύσεως κρέατος, αυγών και γάλακτος την Τετάρτη και την Παρασκευή εκάστης εβδομάδος και τηρούν ιδιαιτέρας νηστείας δια τα Χριστούγεννα, διά την εορτή των αγίων Πέτρου και Παύλου και της Αναλήψεως. Οι Κόπτες και οιΑβυσσηνοί τηρούν τέσσερις μεγάλες νηστείες, όμοιες προς τις των Ορθοδόξων, αλλά διαφόρου χρονικής διαρκείας.

Οι σημερινοί Εβραίοι δεν τηρούν πάσας τις νηστείας των παλαιών προγόνων τους. Έχουν μόνον εξ ημέρας υποχρεωτικής νηστείας, ενώ οι ευσεβέστεροι νηστεύουν επί τριάκοντα ημέρας. Όλες οι νηστείες αυτών έρχονται από την δύση του ηλίου και διαρκούν μέχρι της εσπέρας της επόμενης. Οι νηστείες των Εβραίων συνίστανται εις την αποχή από πάσης τροφής και ποτού. Η νηστεία της ενάτης ημέρας του μηνός Άμπ, εις ανάμνηση της καταστροφής των δύο ναών, είναι εκ των σημαντικότερων. Το δείπνο, το οποίο προηγείται αυτής, είναι όσο το δυνατό λιτότερο. Άλλοτε έτρωγαν μόνον ξηρό άρτο εμβαπτισμένο εντός ύδατος, ξαπλωμένοι κατά γης, με τα πόδια γυμνά, κατά δε την νύκτα κοιμόταν πολλές φορές επάνω σε λίθους.

Οι Μωαμεθανοί νηστεύουν κατά τον μήνα Ραμαζάν, προ της εορτής του Μπαϊράμ, κατ’ ιδίον εντελώς τρόπον· από μεν δηλαδή της ανατολής του ηλίου μέχρι της δύσεως ουδέν επιτρέπεται να τρώγουν, κατά δε το διάστημα της νύχτας τρώγουν οτιδήποτε και μάλιστα περί την αυγή αφυπνίζονται διά τύμπανων, ανά τις συνοικίας περιφερόμενων, για φάγουν· γίνονται δε οι νυκτερινές αυτές εστιάσεις πανηγυρικότερες των κατά τις άλλες ημέρας συνήθων και οι νύκτες του Ραμαζάν αποτελούν εποχή εξαιρετικών δημοσίων διασκεδάσεων. Οι εξ ασθενείας ή άλλου λόγου μη δυνάμενοι να νηστέψουν το Ραμαζάν, υποχρεούνται ν’ αναπληρώσουν εις άλλον καιρό την έλλειψη αυτή. Οι Μωαμεθανοί νηστεύουν επίσης και κατά μερικές άλλες ορισμένες ημέρες, η κυριότερη των οποίων είναι η 10η του μηνός Μουχαρέμ, συμπίπτουσα μετά της ιουδαϊκής εορτής του Εξιλεασμού.

Οι βραχμάνες εξακολουθούν να νηστεύουν κατά συχνά χρονικά διαστήματα και κατά τον μάλλον αυστηρό τρόπο. Η ηλικία, οι ασθένειες και οι παντός είδους αδυναμίες δεν αποτελούν παρ’ αυτούς λόγους εξαιρέσεως από των νηστειών. Οι φακίρηδες και οι φανατικοί Ινδοί επιβάλλουν εις εαυτούς υπερβολικότατες   νηστείες. Λέγεται ότι κατορθώνουν να μένουν άνευ ουδεμίας τροφής επί οκτώ, δέκα, ακόμη και δεκαπέντε ημέρες. Οι βουδιστές του Θιβέτ έχουν δύο είδη νηστειών: την αυστηρή νηστεία, καλουμένη νγκουννέ που διαρκεί 24 ώρες, κατά την διάρκεια της όποιας δεν επιτρέπεται ούτε η κατάποση του σιέλου. Οι περισσότεροι τηρούν αυτή  επί τρεις συνεχείς ημέρες, λαμβάνοντας μόνον ολίγον τσάι το πρωΐ. Η ετέρα νηστεία καλείται νιεννέ και συνίσταται εις την λήψη ενός μόνον δείπνου κατά την εσπέρα. Παρά τους λαούς του Σιάμ η νηστεία συνίσταται εις την αποχή από πάσης τροφής από της μεσημβρίας μέχρι της πρωίας. Μεταξύ άλλων ημερών οι Σιαμαίοι νηστεύουν και κατά τις ημέρες, κατά τις οποίες είναι πλημμυρισμένοι και υπερεκχειλισμένοι οι κυριώτεροι ποταμοί της περιοχής των κατοικιών τους. Οι πλημμύρες αυτές λαμβάνουν χώρα σχεδόν πάντοτε κατά τον μήνα Μάρτιο, σκοπός δε των νηστειών είναι η επί του ευνοϊκότερου επίδραση των υδάτων επί της γονιμότητας του εδάφους. Επίσης οι Κινέζοι τηρούν διαφόρους νηστείας, ιδίως κατά τις εποχές μεγάλων συμφορών. Τέλος οι βάρβαροι και άγριοι ακόμη λαοί της Αφρικής και της Αμερικής τηρούν ωσαύτως διαφόρους θρησκευτικές νηστείες εις πολλές περιστάσεις, ιδίως δε κατά την μύησιν αυτών εις διαφόρους μυστηριώδεις θρησκευτικές αιρέσεις.

Εξ όλων των υπαρχουσών εισέτι θρησκειών, μόνον ο παρσισμός αγνοεί την νηστεία, την οποίαν μάλιστα απαγορεύει σε πολλές περιστάσεις. Οι Πάρσοι φρονούν ότι τιμούν καλύτερα τον Θεό τρεφόμενοι καλώς, διότι τα ιερά τους βιβλία τονίζουν ότι το υγιές και δυνατόν σώμα καθιστά την ψυχή ισχυρότερη και ικανή να αντισταθεί κατά των κακών πνευμάτων και των πειρασμών, το πνεύμα περισσότερο διατεθειμένο όπως αναγνώσει και κατανοεί τα ιερά βιβλία και την καρδία ικανώτερη και καταλληλότερη όπως επιτελή μετά μεγαλύτερης θέρμης τα καλά έργα.