Δια των παθών επιδιώκει ο ρήτορας να συγκινήσει τον ακροατή. Ο Αριστοτέλης θεωρεί για κάθε πάθος τρία πράγματα, π.χ. περί οργής πως διακείμενοι οργιζόμαστε, κατά ποίων οργιζόμαστε και γιατί οργιζόμαστε. Εξετάζει έτσι την οργή, την πραότητα, την φιλία, την έχθρα και το μίσος, την φόβο, το θάρρος, την αισχύνη και την αναισχυντία, την χάρη, το έλεος, την νέμεση, τον φθόνο και τον ζήλο. Ο δε Κικέρωνας διαλαμβάνει περί ευνοίας, μίσους, οργής, φθόνους, ελέους, ελπίδας, χαράς, φόβου και λύπης. Κατά τον Κοϊντιλιανό τα πάθη είναι ψυχή και ζωή της ρητορείας. Πρέπει δεν να κινούνται αυτά εις υποθέσεις δεκτικές παθών, αφού οι ακροατές προδιατέθηκαν δεόντως ίνα συγκινηθούν ή δεν είναι αλλιώτικα προκατειλημμένοι· ο Κικέρωνας λέει σχετικά: εξετάζω πρώτα την υπόθεση εάν επιδέχεται μεγάλες τέτοιες κινήσεις· διότι δεν πρέπει να ρίπτονται οι κεραυνοί της ρητορίας σε ασήμαντες υποθέσεις ή όταν οι ακροατές είναι τόσο προκατειλημμένοι, ώστε αδύνατον να καμφθούν (De Orat. II, 21 205), κινούνται δε τα πάθη, εάν πρώτον αυτός ο ρήτορας συγκινείται αληθινά «τὸ μέγα μυστήριον τοῦ κινεῖν ἄλλους εἰς πάθη εἶναι τὸ νὰ συγκινήσῃ τις ἑαυτὸν» (Κοϊντιλιανός). Επί πλέον ο ρήτορας πρέπει κατά βάθος να γνωρίζει τις διαθέσεις των ακροατών, των οποίων τα πάθη πρέπει να κινήσει· διότι διαφορετικά όχι μόνο δεν παράγει πάθος, αλλά επιφέρει ενίοτε και ψυχρότητα. Οι δε ιδιάζουσες δεξιότητες του ρήτορα προς το κινείν τα πάθει είναι: α) ευαισθησία, ίνα ούτως παθαίνεται β) φαντασία, ίνα εις τους ακροατές παριστάνει ζωερά το αισθανόμενο γ) κρίση ή διάκριση, ίνα ευκαίρως μεταχειρίζεται το παρά των δύο άλλων ιδιοτήτων χορηγούμενα. Η γλώσσα των παθών ούτε πολύ αφηρημένη είναι, ούτε πολύ κεκοσμημένη, ούτε υπέρ το δέον γνωμολογική, ουδέ πομπώδης και επιδεικτική, δεν πρέπει δηλαδή να είναι γλώσσα ατάραχου και σκεπτόμενου· διότι ο παθαινόμενος δεν σκέπτεται, αλλά αισθάνεται, ήτοι συγκινείται. Εις τα προοίμια γίνεται κίνηση τις των παθών ως και εις τα άλλα μέρη του λόγου, όπου ο ρήτορας αναφέρει κάτι λυπηρό, ή οργής ή άλλου τινός πάθους διεργετικό· κυρίως όμως εις τους επίλογους επιφυλάσσεται όλη η παθητική δύναμη. Διότι βρίσκει και το πνεύμα καταπεπεισμένο και την καρδιά προδιατεθειμένη, αναφλέγει τα πάθη, εκβάλλει από το μέσον κάθε ενάντιον και φέρει τον ακροατή εις την τελευταία απόφαση.
Πηγή: Δημάρατος Ι.Φ. Δημοσιογράφος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ιθ΄, σελ. 376
Βίντεο: Μέγεθος: 77Kb - Διάρκεια: 33΄΄ Λόγος του Αδόλφου Χίτλερ προς την ναζιστική Νεολαία: Εμείς θέλουμε να είμαστε ένας λαός, και θέλουμε εσείς να γίνεται εκείνος ο λαός. Δεν θέλουμε άλλο κατηγορίες και κάστες. Θέλουμε ένα ράιχ και σεις πρέπει να διαπαιδαγωγηθείτε γι’ αυτό. Θέλουμε ένα λαό υπάκουο και σεις πρέπει να συνηθίσετε στην υπακοή. (Πηγή: Il Trionfo della Volonta, Leni Rienfenstahl, Edizione italiana a cura di Nicola Caracciolo, Realizzazione: Istituto Luce, L’ Espresso Cinema, Collezione Riefenstahl)
Αγοράκια της Ναζιστικής Νεολαίας σε συγκέντρωση της τελευταίας, ακούν τον Φύρερ τους, ο οποίος με μια διδασκαλική ρητορική πλύση εγκεφάλου, μετέτρεψε την τρυφερότητα και αγαθότητα τους, σε μια άνευ προηγουμένου βιομηχανικού είδους (βλ. κρεματόρια) μηχανή παραγωγής δολοφονίας, εξαδραπονδισμού και φυλετικής ανωτερότητας, δια μέσω της εξόντωσης της αντίπαλης φυλής. Βεβαίως ο ναζισμός απέτυχε, με συνέπεια η απόδειξη της ανωτερότητας να τίθεται εύλογα σε αυστηρή κριτική τόσο από το αποτέλεσμα όσο και από τις μεθόδους απόδειξης της ανωτερότητας [εξόντωση του αντιπάλου]. Κατά απίστευτο τρόπο, σήμερα, εν έτι 2004 στην Ελλάδα, αρτηριοσκληρωτικοί παγανιστικοί δεινόσαυροι της ιστορίας, επιθυμούν να αποδείξουν το αντίθετο. Με ποιες άραγε ιστορικές ή επιστημονικές αποδείξεις; (Πηγή Φώτο: Il Trionfo della Volonta, Leni Rienfenstahl, Edizione iataliana a cura di Nicola Caracciolo, Realizzazione: Istituto Luce, L’ Espresso Cinema, Collezione Riefenstahl)
«Ρητορικὴν μὲν γὰρ ἐπ’ ἀδικίᾳ καὶ συκοφαντίᾳ συνεστήσασθε, μισθοῦ πιπράσκοντες τῶν λόγων ὑμῶν τὸ αὐτεξούσιον καὶ πολλάκις τὸ νῦν δίκαιο αὗθις οὐκ ἀγαθὸν παριστῶντες· ποιητικὴν δὲ. μάχας ἵνα συντάσσητε θεῶν καὶ ἔρωτας καὶ ψυχῆς διαφορὰν.»
(Μτφρ: Πράγματι την μεν ρητορική συνεστήσατε δι’ αδικίαν και συκοφαντίαν, πωλούντες με χρήματα το αυτεξούσιον των λόγων σας και πολλάκις παριστώντες το εκάστοτε δίκαιον ως μη αγαθόν· την δεν ποιητικήν, δια να περιγράφετε μάχες και έρωτες θεών και διαφθοράν ψυχής)(Πηγή: Τατιανού Προς Έλληνας, Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Απολογητές 2, Τατιανός και Αθηναγόρας, Πατερικές εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, Πρόλογος: Ελληνικά και βαρβαρικά επιτεύγματα 1β, Θεσσαλονίκη 1986, σσ. 30 - 31)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου